در آستانه برگزاری نمایشگاه ایران ریتیل شو در گفت‌وگو روزنامه دنیای اقتصاد با مجری برگزارکننده مطرح شد:
فعالان صنعت ریتیل توان حل مشکلات خود را دارند
سعیده نبی‌زاده : دخالت دولت در بخش خصوصی همواره چالش‌های متعددی را برای فعالان اقتصادی و صنعتگران ایجاد کرده است و کارشناسان بر این باورند که هرچه دولت امور مربوط به بخش خصوصی را به خود آنها واگذار کند، نقش موثرتری در بالندگی و رشد اقتصاد داخلی ایفا خواهد کرد. یکی از این صنایع صنعت ریتیل یا خرده‌فروشی است که طی سال‌های اخیر تحت‌تاثیر قوانین و بخشنامه‌های دستوری قرار گرفته و این در حالی است که اگر دولت اجازه دهد، فعالان این صنعت با همکاری و تعامل با هم می‌توانند موانع موجود در مسیر این صنعت را برداشته و مشکلات خود را حل کنند.
اهمیت صنعت ریتیل در اقتصاد
در همین رابطه مجری برگزارکننده نمایشگاه ایران ریتیل شو با تاکید بر اهمیت صنعت ریتیل در اقتصاد کشور گفت: اهمیت صنعت ریتیل در اقتصاد کشور ما در دو دوره یعنی پیش از کرونا و پس از کرونا قابل بررسی است. شاهرخ کشاورز با بیان این مطلب افزود: طی یک دهه گذشته و تا پیش از شیوع کرونا که حلقه‌های تحریم به طور مستمر تنگ‌تر شده است، صنعت ریتیل یکی از اهرم‌های توان افزایی اقتصاد ما بوده است. چرا که ده‌ها مرکز خرید بزرگ به طور همزمان در اقصی نقاط کشور ساخته می‌شدند و این مراکز خرید چه در زمان ساخت که بعضا حدود ۵ سال طول می‌کشید و چه در دوره بهره‌برداری، با حداکثر ظرفیت کار می‌کردند. طبیعی است که وقتی یک مرکز خرید ساخته می‌شود، در طول حدود ۵ سال زمان ساخت تا زمان افتتاح، فرصت‌های شغلی زیادی را ایجاد می‌کند. وی ادامه داد: در آن مقطع هنوز برندهای خارجی در ایران حضور داشتند و وضعیت مراکز خرید ما در ایران بسیار بهتر از امروز بود. یعنی هم گردش مالی خوبی وجود داشت و هم مراکز خرید با حداکثر ظرفیت افتتاح می‌شدند. در روزهایی که بخش زیادی از ظرفیت بقیه کسب و کارها بلااستفاده بود، این بخش از صنعت در حوزه اشتغال با ۱۰۰درصد ظرفیت خود کار می‌کرد، تا زمانی که کرونا پدیدار شد.
نقش فروشگاه‌های زنجیره‌ای در بحران کرونا
این فعال صنعت خرده‌فروشی با اشاره به تبعات بحران کرونا تصریح کرد: با شیوع کرونا یک بحران جدی در کل دنیا ایجاد شد، چراکه برای اولین بار تمام انسان‌های روی کره زمین در اقصی نقاط دنیا با این بحران دست و پنجه نرم می‌کردند. در گذشته حتی زمانی که جنگ جهانی به وقوع می‌پیوست، این جنگ‌ها در نقاط مشخص یا محدودی از دنیا انجام می‌شد و باقی مردم دنیا با آسودگی به زندگی خود ادامه می‌دادند و حتی بروز سایر بحران‌ها نظیر زلزله، وبا، طاعون و... تا این حد فراگیر نبوده است. بنابراین شیوع کرونا اولین بحران عمومی بود که موجب شد تا بسیاری از کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی و فضاهای کسب و کار دنیا به طور مطلق تعطیل شوند.
توسعه شعب فروشگاه‌ها در دوران کرونا
وی با اشاره به نقش اساسی فروشگاه‌های زنجیره‌ای در دوران کرونا اظهار کرد: در همین ایام که در کشور ما نیز کسب و کار۹۵درصد صنایع رو به افول بود و صنایع شرایط بسیار سختی را تحمل می‌کردند، پس از مراکز خرید، این بار فروشگاه‌های زنجیره‌ای با قدرت وارد عرصه خدمات‌رسانی شدند؛ قفسه‌ها را به طور کامل پر نگه داشتند و به صورت تمام‌وقت و بدون تعطیلی به مردم خدمات ارائه کردند و چون محصولات به فروش می‌رسیدند، از آن طرف نیز شرکت‌های تولیدکننده مواد غذایی و سایر محصولات، با تمام ظرفیت تلاش می‌کردند که قفسه‌ها از کالاها خالی نشوند. به گفته کشاورز، به دلیل اینکه بحران کرونا به طول انجامید، فروشگاه‌های زنجیره‌ای در دوران دوساله کرونا توسعه فیزیکی بسیار چشمگیر شعب را تجربه کردند و هر فروشگاهی علاوه بر فرصت‌های شغلی قابل اعتنایی که به لحاظ تعداد ایجاد می‌کرد، بخش دیگری از تولید را نیز که مربوط به تجهیزات فروشگاهی یا صنعت ساختمان بود، حمایت می‌کرد. چون آن محصولات باید ساخته می‌شدند تا یک فروشگاه می‌توانست برای افتتاح آماده شود.
صنعت خرده‌فروشی و حفظ اشتغال پایدار
وی با تاکید بر نقش صنعت خرده‌فروشی در حفظ اشتغال پایدار کشور، بیان کرد: درمجموع نقش صنعت ریتیل و خرده‌فروشی اگر بیشتر از صنعت نفت، گاز و پتروشیمی در کشور نباشد، کمتر از آن هم نبوده است؛ با این تفاوت که صنایع مذکور دچار تحریم بودند و صنعت خرده‌فروشی ما به دلیل اینکه چندان ارتباطات جهانی نداشتیم و صنعت درون‌زایی بود که در داخل مرزهای خودمان فعالیت می‌کرد، از موضوع تحریم چندان لطمه جدی ندید و به همین دلیل توانست تاثیر بسیار زیادی در ایجاد و حفظ اشتغال پایدار داشته باشد.
فرصت شکوفایی برای تولید داخلی
کشاورز همچنین با اشاره به تاثیرات تحریم‌ها در بازارهای داخلی گفت: در ابتدای تحریم‌ها برندهای خارجی مجبور به ترک بازارهای ایرانی شدند. اما خوشبختانه به دلیل پیشینه ما در چندین سال گذشته که از ساختار اقتصادی خوبی به لحاظ تولید نسبت به کشورهای همسایه برخوردار هستیم و از گذشته تا به امروز، تولید در ایران یک موضوع جدی بوده است؛ درنتیجه بسیاری از برندهایی که بازار ایران را ترک کردند، با برندهای ایرانی جایگزین شدند. بنابراین تاثیر تحریم‌ها در این حوزه کمرنگ بود، چون از سوی دیگر فرصتی برای تولیدکننده‌های ایرانی ایجاد شد که بتوانند از این ظرفیت استفاده کنند. وی ادامه داد: هرچند در برخی از بخش‌ها مردم استقبال بیشتری از کالاهای خارجی نسبت به کالاهای ایرانی داشتند و مدت زمانی نیاز بود تا برندهای ایرانی به خودباوری برسند و روی طراحی و کیفیت محصولات خود کار و تمرین کنند. با این حال امروز توانسته‌اند تا حد قابل قبولی رضایت مخاطبان داخلی را به دست بیاورند.
ناکامی در واردات تکنولوژی‌های روز
بر اساس اظهارات این فعال اقتصادی، مساله‌ای که همچنان به دلیل تحریم‌ها پابرجاست، این است که ما نمی‌توانیم تکنولوژی‌های روز دنیا را برای طراحی برخی از ماشین‌آلاتی که خودمان دانش فنی و مهندسی آنها را در کشور در اختیار نداریم، به ایران وارد کنیم. همچنین بخشی از مواد اولیه موردنیاز برخی از صنایع داخلی مانند صنعت پوشاک، ارتباط مستقیم با نوع پارچه و نخی دارد که کل آن در ایران تولید نمی‌شود و امکان واردات آنها رانیز نداریم. در برخی دیگر از صنایع از قبیل صنعت ساختمان که کشور ما لزوما تکنولوژی ساخت تمامی محصولات را در اختیار ندارد، ورود این محصولات به کشور که بعضا در حوزه زیرساخت به کار می‌روند، دشوار شده است. با وجود نیاز کسب و کارها و کارخانه‌های داخلی ما به استفاده از این خدمات و ماشین‌آلات خط تولید، واردات این تجهیزات به دلیل تحریم‌ها دشوار و اثرات آن نیز ملموس است. برگزارکننده نمایشگاه ایران ریتیل شو تاکید کرد: با این حال صنایع ایرانی تلاش کرده‌اند که تا جای ممکن تکنولوژی‌های خارجی را بومی‌سازی کنند و برندهای خارجی را ایرانیزه کرده و مشابه آنها را در بازار توسعه دهند.
لطمات خودتحریمی و وضع قوانین غیرکارشناسی
وی همچنین با اشاره به لطمات ناشی از خودتحریمی و وضع قوانین بیان کرد: توانمندی و سواد فعالان حوزه صنعت خرده‌فروشی و ریتیل، بعضا از کسانی که در این حوزه قانون وضع یا دستورالعمل صادر می‌کنند، بیشتر است. کشاورز با اشاره به ظرفیت بالای صنعت فروشگاه زنجیره‌ای توضیح داد: امروزه بسیاری از فروشگاه‌های زنجیره‌ای بین ۱۰ تا ۱۵هزار نفر پرسنل در اختیار دارند و حجم قابل‌توجهی از تولید ملی در این کانال توزیع به دست مردم می‌رسد و روزانه رقم قابل‌توجهی پول در این سازمان‌ها رد و بدل می‌شود. وقتی تصمیم‌گیران در حوزه مراکز خرید یا در بخش‌های مختلف، از نظرات فعالان بنام این صنعت در حوزه مشاوره استفاده نمی‌کنند و در تصمیم‌سازی‌های خود ملاحظات آنها را ندارند، خروجی آن تصمیمات منجر به خودتحریمی می‌شود و در مقایسه با مسائل خارجی، این تصمیمات آثار مخرب‌تری به همراه دارد. چون کشور ما تاکنون توانسته موضوع تحریم و دخالت‌های خارجی را مدیریت کند، اما مسائل داخلی کار را برای فعالان ما سخت‌تر می‌کند.
مشکلات ناشی از قوانین و ساختارهای غلط
دومین مرد سال صنعت خرده‌فروشی خاورمیانه در ادامه اظهارات خود صنعت خرده‌فروشی را یک صنعت کاملا انعطاف‌پذیر دانست که توانسته مشکلات خود را حل کند و افزود: در ابتدای دوران کرونا که یک بحران جدی پیش آمد، در صنعت خرده‌فروشی با ابتکار و استقبال فعالان این صنعت، کمپین بخشش اجاره‌ها راه‌اندازی شد و اجزای مختلف صنعت از همدیگر حمایت کردند. به طوری که صاحبان مراکز خرید به مدت سه ماه اجاره‌بهای خود را بخشیدند و این موجب شد که در روزهای ابتدایی کرونا، برندها تاب‌آوری بیشتری داشته باشند. این کمپین به قدری بزرگ شد که به ساختمان‌های اداری و مسکونی هم تسری پیدا کرد و جالب آنکه اهالی این صنعت بدون هیچ‌گونه پیشنهاد و فشاری از جانب دولت و سایر بخش‌ها این اقدام را انجام دادند. کشاورز با بیان اینکه امروز این موضوع به صورت یک قانون نانوشته درآمده است، یادآور شد: یعنی اگر هر آیتمی خارج از توافق طرفین، مانند کرونا، کسب و کار را مخدوش کند، هم مالک می‌داند که چقدر ازاجاره‌بهای خود را ببخشد و هم مستاجر می‌داند که از چه تخفیفات و امکاناتی بهره‌مند خواهد بود. بنابراین اگر یکسری تصمیمات دستوری و کارشناسی نشده مانند درج قیمت تولیدکننده یا قیمت‌گذاری دستوری روی کار آنها خلل ایجاد نکند، این صنعت می‌تواند مشکلات خود را حل کند.
نقش پررنگ تسهیل‌گری دولت
به گفته کشاورز، انتظار ما این است که دولت و بخش‌های تصمیم‌ساز برای صنعت خرده‌فروشی تسهیل‌گر باشند، اما گاهی اوقات نه تنها تسهیل‌گری اتفاق نمی‌افتد، بلکه مشکلات دیگری نیز در این بخش ایجاد می‌شود. در حالی که در اقتصادی با مولفه‌های اقتصاد ما که همه موارد بر بستر تولید ملی خودمان شکل گرفته، نقش تسهیل‌گری دولت بسیار پررنگ است.
برگزاری نمایشگاه ایران ریتیل شو در مردادماه
مهندس شاهرخ کشاورز همچنین از برگزاری چهارمین نمایشگاه بین‌المللی ایران ریتیل شو در تاریخ ۲ تا ۵ مرداد سال‌جاری خبر داد و درخصوص تاثیرات برگزاری نمایشگاهها گفت: نمایشگاهها در جهان نقش بسیار مهمی در معرفی و توسعه صنایع به‌خصوص موضوع صادرات دارند و در بسیاری موارد به عنوان یک شاخص کلیدی می‌توانند در معرفی و کسب شهرت جهانی، توسعه کسب و کار فعالان حوزه، میزان صادرات و افزایش سرانه تولید ناخالص ملی نقش داشته باشند. مجری برگزارکننده نمایشگاه ایران ریتیل‌شو خاطرنشان کرد: صنعت نمایشگاهی در کشورهایی که دولت نظارت، حمایت و توجه به این حوزه دارد، بسیار بالنده، موفق و اثرگذار است.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
