یکی از عوامل مهم اما کمتر مورد توجه در موضوع اهمیت برندها به محیط زیست، بستهبندی کالاهای تجاری است.
دغدغه زیستمحیطی از ابتدای قرن بیستویکم وارد فرهنگ لغات برندها شده و به همین دلیل در طول زمان نامهای مشهوری مانند کوکاکولا و لورئال پيشگام بستهبندیهای پايدار و اصول منطبق با محیط زیست شدند.
در حال حاضر هم برندهای تولید بطری و نوشیدنی به کمک هم در حال تولید اولین بطری کاغذی قابل بازیافت و صددرصد مبتنیبر حفظ محیط زیست در جهان هستند. همهچیز از سال 2015 آغاز شد؛ زمانی که برندهای مشهوری مانند کوکاکولا پروژه خودشان برای تولید بطری ساخته شده از الیاف چوب را به کمک کارشناسان فناوری و محققان یک دانشگاه فنی دانمارک آغاز کردند. در ابتدا نمونههای اولیه دارای آستر پلاستیکی جداگانه بودند اما در حال حاضر بطریهای بدون پوشش پلاستیکی با پوشش کاملا یکپارچه جایگزین شده و به طور قابل توجهی وزن بطری را کمتر نشان میدهد. در واقع یک نخ کاغذی یکپارچه در بدنه بطری به کار رفته و فناوریهای بیشتری برای همسازی بطریها با اصول زیستمحیطی در حال آزمایش و امتحان است. در چنین شرایطی بطری میتواند نقش کاغذ را در جریان عملیات بازیافت ایفا کند. ناگفته پیداست که این طرح به توسعه بیشتری نیاز دارد اما در حال حاضر هم کامل به نظر میرسد.
رکن مهم کسب و کار
بستهبندی یکی از ارکان مهم در کسبوکارهای جهان است و در ادبیات جهانی از یک وسیله و ابزار ساده برای محافظت از محصول و افزایش ماندگاری آن به یکی از عوامل مهم در فرآیند تولید تا مصرف محصول و ایجاد و خلق ارزش و مزیت رقابتی تبدیل شده و از سوی دیگر بهعنوان یک رویکرد جهانی برای مقابله و کاهش خطرات جهانی که محیط زیست و انسان را تهدید میکند، مورد توجه قرار دارد. حفاظت از کالا اصلیترین وظیفه بستهبندی است و این محافظ از هر جنسی که باشد، باید کالا را به خوبی دربرگیرد و در بعضی موارد در مقابل ضربه و تکان حفظ و در مواردی وزن کالا را تحمل کند، اما در مقابل همین وظیفه اصلی، بستهبندی به دنبال کاهش مصرف مواد اولیه بستهبندی و استفاده از مواد سازگار با محیطزیست است. به عبارتی رویکرد یکجانبه بستهبندی، از محافظت کالا و خلق ارزش و مزیت رقابتی در بازار به رویکرد دوجانبه محافظت از کالا، خلق ارزش و رقابت و حفاظت از محیطزیست تبدیل شده است. بستهبندی میتواند هم در فرآیند زنجیره عرضه محصول و ماده غذایی با کاهش ضایعات و ماندگاری و حفظ سلامت غذا، در کاهش گازهای گلخانهای مؤثر باشد و هم میتواند در تعیین مواد اولیه بستهبندی و انتخاب آن به محیط زیست کمک شایانی کند. به عبارت دیگر در تعیین مواد اولیه بستهبندی تلاش بر این است که وظیفه اصلی بستهبندی یعنی حفاظت از محیط زیست و جنگل و منابع طبیعی و آبوهوا انجام شود و مواد اولیه بستهبندی به محیط زیست و منابع طبیعی خسارتی وارد نکنند. مواد اولیه بستهبندی، انرژی مصرفشده برای چاپ و عرضه نهایی بستهبندی، جلا و رنگ (مواد شیمیایی بهکاررفته) و سایر نهادههای بهکاررفته در بستهبندی بر انتشار گازهای گلخانهای تأثیر دارند و انتخاب درست میتواند برای هر کشوری و کل جهان سودمند باشد. در حال حاضر، بستهبندی سازگار و دوستدار با محیط زیست که هم منافع نسل فعلی و هم نسلهای آینده را تأمین کند، مد نظر کسبوکارهای جهانی و خصوصا برندهای معروف است. درواقع بستهبندی دوستدار طبیعت به یکی از عوامل مهم حضور و نفوذ شرکتها و کسبوکارها در بازار تبدیل شده؛ به این دلیل که مصرفکنندگان هم به این موضوع حساس شدهاند. امروزه بسیاری از مصرفکنندگان به دلیل آگاهی از مسائل زیستمحیطی و گازهای گلخانهای رفتار مصرفی خود را تغییر دادهاند؛ یعنی برای کالایی که میخرند و پول پرداخت میکنند، علاوهبر قیمت کالا و سایر معیارها، حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی را هم مدنظر قرار میدهند. این نوع نگاه و نگرش مصرفکننده، تولیدکننده را برای حفظ سهم و سودآوری متقاعد میکند و مشتریان هم به دنبال بستهبندی خاصی هستند که کمترین خسارت را به محیط زیست وارد کند. برندهای معروف جهانی این موضوع را سرلوحه کارشان قرار دادهاند. سیستم جهانی غذا از تولید کود گرفته تا ذخیرهسازی موادغذایی و بستهبندی، انتشار حدود یکسوم از مجموع گازهای گلخانهای ازسوی انسان را به خودشان اختصاص دادهاند؛ از این رو تولیدکنندگان مسئولیت اجتماعی بزرگی در مقابل حفاظت محیط زیست و کاهش انتشار گازهای گلخانهای دارند.
مطالعهای در آمریکا نشان میدهد حدود ٤٤درصد از گازهای گلخانهای این کشور مربوط به بستهبندی بوده که سهم آن نسبت به گرمایش و سرمایش ساختمانها، حملونقل مسافر محلی و تولید مواد غذایی بیشتر است. در فرانسه بسیاری از مواد غذایی و کشاورزی، فرآوری شده و در اشکال مختلف بستهبندی و آماده مصرف میشود و در سوپرمارکتها و مغازهها به فروش میرسد. در این کشور، مواد بستهبندی شامل فولاد، آلومینیوم، پلاستیک و... بوده که تولید این «مواد خام» حدود ٧٠ تا ٨٠درصد از مجموع تولید گازهای گلخانهای کل صنعت را به خود اختصاص دادهاند. علاوهبر این صنعت بستهبندی حدود ٢٥درصد سهم انتشار گازهای گلخانهای را به دوش میکشد. ارقام، لزوم رویکرد جدید توجه به بستهبندی، بر پایه کاهش گازهای گلخانهای و حفاظت از محیط زیست را گوشزد میکند. به هرحال با استفاده از بستهبندی پایدار، تولیدکنندگان و مصرفکنندگان میتوانند از آلودگی و مواد شیمیایی که آب، خاک و اتمسفر سیاره ما را آلوده میکنند، فاصله بگیرند. به لطف استفاده از بستهبندی تجزیهپذیر و قابل بازیافت، این اتفاق امکانپذیر میشود. بستهبندی سبز دارای محتوای بستهبندی کمتر است و در تامین منابع انرژی جایگزین مانند سوختهای زیستی، باد و انرژی خورشیدی مورد استفاده قرار میگیرد.
منبع: NEWSWEEK